شیرهای میدان حر چرا تخریب شدند؟ - کلاه تهران

به گزارش کلاه تهران، خبرهای منتشر شده در فضای مجازی درباره تخریب شیرهای مجسمه نبرد گرشاسپ با اژدها با این ادعا مطرح شده که بازسازی شیرها بهانه ای برای تخریب آنها بوده است.

مجسمه اصلی میدان حر به همراه مجسمه های میدان فردوسی، پارک ملت و لاله در سال 99 در فهرست آثار ملی ثبت شده اند ولی گفته می گردد این ثبت ملی تنها برای مجسمه اصلی بوده و دو شیر پایین اثر جزو این ثبت ملی نبوده اند.

میدان حر بعد از تخریب شیرها

البته تصمیم برای ترمیم یا تخریب شیرهای مجسمه نبرد گرشاسپ با اژدها چندان بی خبر هم صورت نگرفته است؛ در دی ماه سال 1399 سازمان زیباسازی شهر تهران از هنرمندان و متخصصان دعوت کرد تا در فراخوان بازسازی و ساخت المان های اطراف میدان حر شرکت نمایند.

در این بیانیه دعوت از هنرمندان همچنین عنوان شده بود که این سازمان در نظر دارد با هدف حفظ اِلمان های حجمی اطراف میدان حر مانند مجسمه های شیرها و پایه های آن، نسبت به بازسازی آنها اقدام کند.

این سازمان از هنرمندان و متخصصان دعوت نموده بود که با توجه به شرایط ساخت مجدد مجسمه شیرهای اطراف میدان از جنس بتن که شامل قالب گیری از مجسمه های فعلی، مدلاژ مخصوص ساخت مجسمه بتنی، آرماتور بندی های لازم درون مجسمه به منظور استحکام و همچنین ایستایی لازم روی پایه و ساخت مجدد پایه های مجسمه ها از جنس بتن که شامل قالب گیری از اسلیمی ها و نقوش بدنه قدیم روی پایه ها، آرماتور بندی پایه و ساخت و نصب فنداسیون های ضروری است، در این فراخوان شرکت نمایند.

در شرح کلی اثر نبرد گرشاسپ با اژدها می توان گفت که این تندیس روی یک پایه بتنی به نمایش درآمده است. این مجسمه، گرشاسپ از پهلوانان شاهنامه را در حال نبرد با یک اژدها نمایش می دهد. گرشاسپ در حالی که نیزه ای به دست دارد، در حال نبرد با اژدهایی است که به دور بدن او پیچیده و دهان به روی گرشاسپ باز نموده است. این اژدها نماد نیروهای اهریمنی است که انسان را در حلقه خود قرار داده است. گرشاسپ با نیزه به دهان اژدها حمله نموده و می تواند نماد پیروزی نیکی بر بدی باشد.

این اثر شش و نیم متری به همراه نیزه شش متری آن در مجموع 12/5 متر ارتفاع دارد.

تندیس نبرد گرشاسب با اژدها در میدان حر (میدان باغشاه) تهران به مناسبت نجات آذربایجان از اشغال شوروی و حزب دموکرات در سال 1315 در میدان نهاده شد. انجام پروژه از سال های 1312 تا 1315 طول کشید.

تخریب شیرهای میدان حر

به همین دلیل با شاپور دیوسالار، معاون فرهنگی و طراحی شهری سازمان زیباسازی تهران گفت وگویی داشته و علت تخریب شیرهای این مجسمه را از او جویا شده است.

دیوسالار گفت: سازمان زیباسازی شهری متولی قانونی بازسازی و فراوری احجام و مجسمه های شهری است. دو مجسمه شیر به همراه مجسمه اصلی به ثبت آثار میراث ملی نرسیده است. همچنین دو مجسمه فرعی توسط مرحوم غلامرضا رحیم زاده ارژنگ ساخته نشده است؛ چراکه شیرهایی مجسمه اصلی که توسط استاد ارژنگ ساخته شده اند، از جنس مس بوده و سال ها پیش در بحبوحه انقلاب آسیب دیده اند. دو شیری که اکنون قصد جایگزینی آنها را داریم، در دهه 80 توسط نوه استاد ارژنگ ساخته شده و گویا چندان هم ارزش هنری نداشته اند.

او ادامه داد: جنس دو مجسمه شیری که در پایین اثر اصلی نبرد گرشاسپ با اژدها نصب شده، از فایبرگلاس است که از متریال ناپایدار به شمار می رود و در گذر زمان به علت برودت آب و هوایی دچار فرسودگی و شکستگی شده اند و به همین جهت لازم بود که بازسازی یا جایگزین گردد. شهردار منطقه پیشتر از سازمان زیباسازی شهری درخواست نموده بود که دو شیر میدان حر ترمیم شوند که ما هم این درخواست را در برنامه بازسازیی سال سازمان قرار دادیم. اکنون تصمیم داریم این دو مجسمه را تخریب و پایه های آنها را اصلاح کنیم و در ادامه با استفاده از متریال محکم تری چون بتون و فایبر دو مجسمه شیر را دوباره بسازیم که دوباره دچار فرسودگی نشوند. که احتمالا طی دو هفته آینده جایگزین گردد.

دیوسالار توضیح داد: دو شیری که قرار است اکنون جایگزین گردد، توسط آقای مجید نکونظر ساخته خواهد شد که هم دارای ارزش هنری بالا است و هم ماندگار خواهد بود. برای بازسازی این اثر به هنرمندان زیادی درخواست دادیم و به سختی توانستیم فردی برای ترمیم آن پیدا کنیم.