آسفالت گرم چیست؟
به گزارش کلاه تهران، آسفالت گرم مخلوطی از سنگدانه های خرد شده و دانه بندی شده می باشد که در کارخانه آسفالت، حرارت می دهند و با قیر گرم در درجه حرارت های تعیین، مخلوط می نمایند و به همان صورت گرم بر روی سطوح موردنظر مانند اساس، زیر اساس، رویه های بتنی و سطوح دیگر پخش و کوبیده می گردد.
مخلوط های آسفالت گرم از نظر قشرهای روسازی راه به انواع زیر دسته بندی می شوند.
قشر رویه (توپکا)
آسفالت رویه آخرین لایه آسفالت محسوب می شود که مستقیما با فضای بیرون و ترافیک وسایل نقلیه در تماس است. بنابراین باید به نحوی فراوری و اجرا شود که در برابر تغییرات جوی و ترافیک سنگین مقاوم بوده و استحکام و مقاومت آن کاهش نیابد. لایه رویه دارای دانه بندی ریز می باشد و فضای خالی بین سنگدانه های آن بیشتر است.
برای افزایش دوام آسفالت رویه و بهبود مقاومت آن در مقابل لغزندگی و شیار افتادگی می توان از نوعی آسفالت به نام ماستیک درشت دانه استفاده کرد.
لایه آستر (بیندر)
این قسمت بین لایه رویه و لایه اساس قیری قرار می گیرد و معمولا دانه بندی آن درشت تر از لایه رویه است و مقدار قیر آن کم است. اندازه سنگدانه ها در این لایه بین 5 تا 19 میلی متر می باشد.
گاهی اوقات در شرایط ترافیک خیلی سنگین، از جمله در بنادر، از دانه بندی های قشر آستر با سنگدانه های حداکثر 25 میلی متر که در مقابل تغییر شکل حساسیت کمتری دارند، استفاده می شود.
اساس قیری
اساس قیری اولین لایه روسازی آسفالت می باشد که مستقیما روی لایه زیر اساس و یا اساس قرار می گیرد. دانه بندی اساس قیری درشت تر و میزان قیر آن از آسفالت آستر و رویه کمتر است. اندازه سنگدانه ها در این لایه معمولا بین 50 تا 75 میلی متر می باشد. اساس قیری با دانه های باز مانند یک لایه زهکش عمل می نماید که آب های نفوذی به سیستم روسازی را تخلیه می نماید.
آسفالت ماستیک دانه درشت
نوعی مخلوط آسفالت گرم با دانه های گسسته می باشد که از دو قسمت سنگدانه های درشت و ملات پر از قیر تشکیل شده است. این مخلوط ساختار درشت دانه ای دارد که در آن سنگدانه ها در تماس با یکدیگر هستند. از این نوع آسفالت به عنوان لایه رویه در مناطق گرمسیر و جاده های پر تردد استفاده می شود.
ساختار درشت دانه ای و استفاده از قیر فراوان باعث افزایش مقاومت و پایداری این نوع آسفالت در مقابل شیار، افتادگی و تغییر شکل می شود. علاوه بر آن ضریب اصطکاک و مقاومت لغزشی رویه را افزایش داده و به عنوان یک لایه زهکش برای آب های سطحی عمل می نماید.
ماسه آسفالت
ماسه آسفالت از ماسه طبیعی شسته یا ماسه شکسته یا مخلوطی از این دو با قیر خالص تهیه می شود. این مخلوط را می توان در قشرهایی به ضخامت حداقل 15 میلی متر پخش و اجرا کرد یا از آن برای مسطح کردن رویه های قدیمی استفاده نمود.
آسفالت متخلخل
آسفالت متخلخل مخلوطی از مصالح سنگی خرد شده با دانه بندی باز، با قیر خالص اصلاح شده می باشد که در کارخانه آسفالت تهیه می شود. این آسفالت را نمی توان به عنوان لایه جایگزین برای قشر رویه مورد استفاده قرار داد. آسفالت متخلخل مانع از انعکاس نور چراغ های وسایل نقلیه می شود و نور را پخش نمی نماید. همچنین آب های سطح رویه را به خارج از عرض خیابان راهنمایی می نماید و مانع از پخش و پاشیده شدن آب می شود.
قیر
قیر مصرفی در آسفالت گرم از نوع قیرهای خالص است که از تقطیر مستقیم مواد نفتی تهیه می شود. این قیرها باید همگن و فاقد آب باشند و وقتی که تا 175 درجه سانتی گراد گرم می شوند، کف نکند.
انتخاب قیر
انتخاب قیر مناسب برای هر پروژه بسیار مهم است. نوع قیر مصرفی برای هر پروژه باید براساس نوع دانه بندی مصالح سنگی، شرایط جوی محل اجرای طرح و ضخامت آسفالت موجود، توسط مهندس مشاور انتخاب شود.
افزودنی های تثبیت کننده در آسفالت
به منظور جلوگیری از جدا شدن یا ریزش قیر آسفالت از سنگدانه ها، تثبیت کننده هایی نظیر الیاف سلولزی یا معدنی مورد استفاده قرار می گیرد. مقدار الیاف سلولزی مصرفی باید حداقل 0/3 درصد وزن مخلوط آسفالتی یا بیشتر باشد. برای الیاف معدنی، میزان مصرف باید حداقل 0/4 درصد وزن مخلوط آسفالت باشد تا از ریزش قیر جلوگیری کند.
در صورت استفاده از مواد افزودنی تثبیت کننده، این مواد باید در پیمانه های دقیق از پیش اندازه گیری شده به واحد مخلوط کن اضافه شود. تغییر در وزن این مواد باعث تغییر در کارایی مخلوط آسفالتی می شود. در صورتی که از افزودنی های سلولزی استفاده شود، این مواد نباید قبل از مصرف در معرض رطوبت قرار بگیرند.
کنترل کیفیت مخلوط آسفالتی
از آسفالت های اساس قیری، آستر و رویه تهیه شده در کارخانه آسفالت باید حداقل روزانه 2 نمونه و در صورتی که فراوری زیاد باشد از هر 350 تن آسفالت یک نمونه از کامیون حامل آسفالت برداشته و مورد آزمایش قرار گرفته شود تا نتایج دانه بندی، درصد قیر، استحکام، فضای خالی، وزن مخصوص آسفالت و فضای خالی پر شده با قیر معین شود. نتایج هرکدام از این مقادیر، باید در داخل محدوده معینات باشد، در غیر این صورت باید فورا اقدامات لازم جهت برطرف عیب انجام شود. چنانچه نتایج آزمایش ها در 4 نوبت متوالی خارج از محدوده معینات باشد، بایستی عملیات آسفالتی متوقف و پس از برطرف عیب مجددا آغاز شود.
حمل آسفالت
حمل آسفالت از محل کارخانه تا محل پخش از طریق کامیون انجام می گیرد. سطوح داخلی کامیون که با آسفالت تماس دارد باید کاملا تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد. برای پیشگیری از چسبیدن آسفالت به دیواره های اطاق کامیون، باید قبل از ریختن آسفالت، اطاق کامیون را با آب آهک شستشو داد. شستشو با هر نوع روغن ممنوع می باشد.
هرگاه در مدت زمان حمل آسفالت، درجه حرارت آسفالت بیش از 10 درجه سانتیگراد افت کند، کامیون بایستی با برزنت پوشیده شود تا سطح آسفالت سرد نشود و خاصیت یکنواختی خود را از دست ندهد.
حداکثر زمان حمل آسفالت 45 دقیقه و حداکثر فاصله حمل با کامیون 70 کیلومتر می باشد. افزایش زمان و درجه حرارت زیاد آسفالت در جریان حمل باعث می شود مقداری قیر در کف کامیون جمع شود و آسفالت بالای کامیون، کم قیر و آسفالت کف کامیون، پر قیر شود. این جدایی باعث می شود که هنگام پخش آسفالت، قسمتی پر قیر و قسمتی کم قیر شود که در قسمت کم قیر طول عمرآسفالت کوتاه و در قسمت پر قیر، قیرزدگی در آسفالت روی خواهد داد.
درجه حرارت پخش آسفالت
درجه حرارت پخش آسفالت بستگی به جنس و ضخامت قشر آسفالت و دانه بندی آن و همچنین خصوصیات فیزیکی قیر موجود در آن دارد. حداقل درجه حرارت بتن های آسفالتی گرم به هنگام پخش، 120 درجه سانتیگراد می باشد.
درجه حرارت هوا هنگام پخش آسفالت
حداقل درجه حرارت هوا برای پخش آسفالت، 10 درجه سانتیگراد می باشد. چنانچه هوا رو به سردی رود عملیات پخش آسفالت در کمتر از 10 درجه سانتیگراد مجاز نمی باشد. پخش آسفالت باید ترجیحا در فصول مناسب و گرم سال که درجه حرارت سطح راه بیش از 25 درجه سانتیگراد است، اجرا شود.
مقایسه آسفالت سرد و گرم
- آسفالت گرم از سنگ دانه های خرد شده و دانه بندی شده که در کارخانه با قیر با هم ترکیب می شوند و حرارت می بینند، ساخته می شود در حالیکه آسفالت سرد از به مخلوط سنگ دانه ها با قیرهای محلول یا قیرابه ها در دمای محیط به وجود می آید.
- آسفالت گرم تقریبا با همان درجه حرارت فراوری شده در کارخانه روی سطوح مورد نظر نصب و اجرا می شود، اما آسفالت سرد در دمای محیط و یا تحت اثر حرارت باید خشک شده باشد، سپس مورد استفاده قرار گیرد.
- آسفالت گرم محدودیت زمانی و مکانی برای انتقال محصول دارد اما آسفالت سرد را می توان در مسافت های زیاد حمل و منتشر کرد یا آن را در کارگاه انبار کرد و در موقع لزوم استفاده کرد.
بازیافت آسفالت گرم
بازیافت آسفالت گرم انواع مختلفی دارد که در ادامه آنها رابررسی می کنیم.
- بازیافت کارخانه ای
مصالح بازیابی شده از روسازی موجود، به کارخانه آسفالت مرکزی حمل می شود و در صورت لزوم با مصالح سنگی و قیری جدید مخلوط شده و به آسفالت گرم تبدیل می شود. این آسفالت مجداً به محل انتقال داده و پخش می شود.
- بازیافت درجا
در این روش تمامی عملیات بازیابی آسفالت گرم در محل مصرف انجام و در سطح راه پخش و متراکم می شود.
- آسفالت بازیافتی
مصالح به دست آمده از آسفالت که شامل قیر و مصالح سنگی است، با روش های گوناگون و با حرارت یا بدون حرارت دادن سطح روسازی انجام می شود.
قیمت آسفالت و آسفالت کاری
مهم ترین عامل در تخمین قیمت آسفالت کاری، مساحت فضای موردنظر است. این موضوع علاوه بر میزان آسفالت موردنیاز، بر تعداد نیروی کار و ماشین آلات مورداستفاده نیز اثر دارد. اگر فضا کوچک باشد، نمی توان از ماشین آلات سنگین استفاده کرد؛ بنابراین باید از ماشین های کوچک و یا تعداد نیروی انسانی بالا بهره برد.
نوع سطح کار در آسفالت کاری بسیار مهم است و معمولاً فضاهای شیب دار و یا دارای پستی بلندی، نسبت به فضاهای مسطح، میزان آسفالت و ساعت کاری بیشتری را نیز می گیرند و بنابراین هزینه نهایی کل پروژه هم بیشتر می شود.
انجام مراحل مختلف زیرسازی در هزینه آسفالت کاری بسیار مؤثر است. البته این موضوع در خصوص مکان هایی که برای اولین بار آسفالت می شوند بسیار مشهودتر است. برای این منظور باید شیب سازی، هموارسازی سطح، پاک سازی سطح از ریشه های درختان، بوته ها و سنگ ها به خوبی انجام شود. قاعدتاً هرچقدر میزان ناهمواری ها بیشتر باشد، باید زیرسازی بیشتری انجام داد.
قیمت آسفالت نیز به عواملی چون جنس و کیفیت آسفالت، نوع و تعداد مواد مخلوط شده در آن، کارخانه فراوری کننده محصول و مقدار آن بستگی دارد.
منبع: ساختمانچی